Ta strona używa plików cookies.
Polityka cookies    Jak wyłączyć cookies?
AKCEPTUJĘ
Kocham Radzyń Podlaski

  Kochamy nasze miasto i jesteśmy z niego dumni!

POZNAJCIE

600 lat Turowa

Robert Mazurek

Turów (gm. Kąkolewnica) należy do najstarszych miejscowości w powiecie radzyńskim. Potwierdza to dokument z 1418 r., na mocy którego biskup krakowski Wojciech Jastrzębiec przyłączył ją do parafii Łuków.

Najstarsze ślady osadnictwa na tych terenach pochodzą z II wieku naszej ery. Ponadto przeprowadzone w 1999 r. badania archeologiczne dowiodły, że w okolicznym lesie istniała osada wczesnośredniowiecznych plemion słowiańskich. Odnalezione pozostałości po grodzisku datowane są na XI-XIII w. Stanowiło ono zapewne miejsce schronienia dla miejscowej ludności.

Założycielami Turowa byli osadnicy przybyli z Mazowsza, najprawdopodobniej z Płocka. Natomiast nazwa miejscowości związana jest z jej współwłaścicielami, rodem Turowskich. Początkowo Turów był wsią królewską, jednak po 1418 r. jej właścicielem został szlachcic Świętosław Żelazny. Od 1440 r. Turów wchodzi w skład parafii Ulan, a w latach 1456-1936 przynależy do parafii w Kozimrynku (późniejszy Radzyń). Pod koniec XV w. miejscowość przeszła na własność Ziółkowskich i Turskich. Po ustaleniu w 1546 r. granicy między Polską a Litwą, która przebiegała na wschód od Turowa, wioska pozostała po polskiej stronie. Miało to korzystny wpływ nie tylko na rozwój miejscowości, ale i tych terenów.

Miejscowość bardzo często zmieniała swoich właścicieli. Z rejestrów podatkowych stworzonych w 1580 i 1620 r. dowiadujemy się, że byli nimi: Andrzej Kaznowski, Guth, Jan Branicki, Turowski, Wacław Kłebowski, Wawrzyniec Maczko i Andrzej Tynka. W 1699 r. Konstancja Rozwadowska sprzedała Turów proboszczowi międzyrzeckiemu Michałowi Hryniewieckiemu, ten z kolei zostawił wieś Stanisławowi Opalińskiemu. Kolejnymi właścicielami byli Elżbieta Sieniawska i bracia Rozwadowscy. Niestety ciągłe zmiany właścicieli nie wpływały korzystnie na rozwój Turowa. O prawo własności upomnieli się też spadkobiercy poprzednich właścicieli, w wyniku czego w posiadanie miejscowości wszedł książę August Czartoryski, który chciał by wieś należała do niego w całości. Nie udało mu się to. Dopiero jego syn – Adam Czartoryski, w 1785 r. odkupił dwie mniejsze części Turowa zwane Klębowszczyzną, stając się właścicielem całej wioski. Za czasów Czartoryskich Turów przeżywał prawdziwy rozkwit. W 1802 r. właścicielem został Konstanty Czartoryski, syn Adama.

Podczas powstania listopadowego w pobliskich lasach odbyła się potyczka powstańców z żołnierzami carskimi. Poległych i rozstrzelanych jeńców pochowano w sąsiedztwie drewnianej kapliczki, upamiętniającej ukazanie się św. Antoniego chłopu pasącemu bydło. Nad mogiłą ustawiono drewniany krzyż z tabliczką, na której widniał rok 1831. W 1908 r. wybudowano w tym miejscu kaplicę pw. św. Antoniego Padewskiego.

W 1844 r. Konstanty Czartoryski sprzedaje swoje dobra hrabinie Aleksandrze Potockiej, natomiast w 1886 r. nowym właścicielem Turowa zostaje hrabia Andrzej Potocki. Podczas I wojny światowej na polach Turowa miała miejsce bitwa wojsk austriackich z wycofującymi się w stronę Międzyrzeca Podlaskiego Rosjanami. Następnie wkraczają Niemcy, którzy pozostają tutaj do 1918 r.

Po wojnie w 1919 r. w Turowie powstała szkoła. W 1920 r. wybucha pożar, w wyniku którego spłonęło 26 zabudowań. Wymusiło to nowy podział tutejszych gruntów, zrezygnowano m.in. ze zwartej zabudowy. Powstało wtedy 11 kolonii – Stara Wieś, Niwki, Sosnowiec, Wzgórek, Ustronie, Zadębita, Krawiecka, Nad Szosą, Środkowa, Zarowie i Poprzeczna. 16 listopada 1936 r. utworzono w Turowie filię duszpasterską pw. św. Antoniego Padewskiego. 29 czerwca 1937 r. uroczyście został wmurowany i poświęcony kamień węgielny pod budowę kościoła, w którym już 12 grudnia tegoż roku odprawiono pierwszą mszę.

Podczas II wojny światowej do Turowa jako pierwsi weszli Rosjanie, z kolei Niemcy pojawili się tutaj dopiero 28 października 1939 r. Jednak bardzo szybko zaczął organizować się miejscowy ruch oporu. Najpierw powstały Bataliony Chłopskie pod komendą Bronisława Dąbrowskiego, a przy nich Związek Ludowy Kobiet. Jego przewodniczącą została Irena Golec. W lutym 1943 r. w lasach turowskich rozpoczął działalność oddział Armii Krajowej.

We wrześniu 1944 r., w ramach reformy rolnej, zlikwidowany został w Turowie folwark oraz utworzono trzy nowe kolonie – Owieszankę, Nową Wieś i Folwark. Wydzielono też teren pod cmentarz parafialny. W latach 1956-57 rozbudowano szkołę, a w latach 60-tych wybudowano Dom Ludowy.
17 czerwca 2018 r. odbyły się uroczyste obchody 600-lecia miejscowości. Pamiątką po nich jest obelisk-głaz, umieszczony na placu przy Domu Kultury. Wyryty na nim napis głosi: 600 lat wsi TURÓW 1418-2018.

 

 

Komentarze obsługiwane przez CComment

Kategoria: