Cudze chwalicie, swoje poznajcie... (cz. 198)
Lisiowólka (gm. Wohyń) ma bogatą i fascynującą historię, która sięga głęboko w przeszłość. Najstarsza pisemna wzmianka o tej niewielkiej wsi pochodzi z 1884 roku, z „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”. Wówczas Lisiowólka, zwana wcześniej Lisią Wola, wchodziła w skład gminy o tej samej nazwie, z siedzibą w pobliskiej Bezwoli.
W 1827 roku Lisiowólka była częścią jednej z 15 gmin wiejskich w powiecie radzyńskim, który znajdował się w guberni siedleckiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, wieś weszła w skład województwa lubelskiego. Z kolei 26 sierpnia 1921 roku nastąpiła ważna zmiana administracyjna – gmina Lisiowólka została przemianowana na gminę Wohyń.
Aby w pełni zrozumieć historię Lisiowólki, nie można pominąć kontekstu historycznego Polesia. Józef Dmitruk w swoim artykule „Wole, Wólki i Branice na Podlasiu” przedstawia interesujące wyjaśnienie nazwy miejscowości. Wskazuje on, że ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego wcinały się klinem w granice Rzeczpospolitej, a Wohyń leżał w wierzchołku tego klina. Był to teren narażony na częste najazdy Litwinów, co trwało do czasów króla Kazimierza Wielkiego.
Kazimierz Wielki, po podporządkowaniu sobie Mazowsza i skodyfikowaniu prawa, zreformował wojsko i zorganizował ochronę granic. Wykorzystując doświadczenia lennika, król oparł się na przepisach wydanych przez księcia mazowieckiego Konrada. W ten sposób powstały osiedla „na wolnym korzeniu”, gdzie król nadawał kmieciom kawałki lasów do wykarczowania i zagospodarowania, czyniąc ich wolnymi od ciężarów pańszczyźnianych. Ludzie ci, zwani „Włodycami”, byli odpowiedzialni za strzeżenie granicy Rzeczpospolitej.
Nazwa Lisiowólka odzwierciedla tę strategię obronną. Wólka oznaczała wolne osiedle, a „Lis” mógł być odniesieniem do lisa – zwierzęcia licznie występującego na tych terenach, symbolizującego spryt i zwinność, cechy cenione w obronie granic. W ten sposób powstały stanice, takie jak Lisiowólka, Wólka Łózecka i Wólka Komarowska, które tworzyły półpierścień wokół Wohynia.
Echo tamtych czasów i myśli Kazimierza Wielkiego brzmią w nazwach miejscowości, miejsc w lasach i na drogach. Lisiowólka, podobnie jak inne wsie w okolicy, ma swoją unikalną historię, która odzwierciedla bogactwo i złożoność dziejów Polesia.
Szkic opracowany przez ks. dr Tadeusza Fręchowicza według stanu na 1818 rok
Komentarze obsługiwane przez CComment